پوست زرد معمولاً ناشی از حضور بیماری یرقان (زردی) است، که در زمانی اتفاق می‌افتد که میزان بیلی‌روبین در خون افراز پیدا می‌کند. بیلی‌روبین یک ترکیب زرد است که در نتیجه آسیب یا شکست گلبول‌های قرمز تولید می‌شود. تراکم بالای بیلی‌روبین، که به عنوان هیپربیلی‌روبینمی نیز شناخته می‌شود، باعث زرد شدن پوست، سفید شدن چشمان و سایر اعضای مخاطی می‌شود.

علل شایع

زردی عمدتاً در زمانی رخ می‌دهد که بدن قادر به تصفیه بیلی‌روبین حاصل از شکست گلبول‌های قرمز نباشد. به طور معمول، بیلی‌روبین با جریان خون به کبد منتقل شده و در آنجا به صفرا متصل می‌شود و از طریق مجاری صفراوی به دستگاه گوارشی جهت دفع خارج می‌شود.

بیلی‌روبین معمولاً از طریق مدفوع از بدن دفع می‌شود و مقدار کمی از آن از طریق ادرار خارج می‌شود. هنگامی که این فرآیند با مشکل مواجه می‌شود، بیلی‌روبین در خون تجمع پیدا کرده و در پوست رسوب می‌کند. از آنجایی که بیلی‌روبین دارای رنگ زرد تا قهوه‌ای است، سطوح بالایی از آن منجر به زرد شدن پوست می‌شود.

چندین عامل ممکن برای زردی وجود دارد که پزشک شما می‌تواند برای تعیین دقیق علت زردی پوست به شما کمک کند.

هپاتیت:

هپاتیت یا التهاب کبد ممکن است باعث آسیب به کبد شود و جلوگیری از دفع موثر بیلی‌روبین از جریان خون گردد. هپاتیت می‌تواند ناشی از عامل‌های ویروسی یا غیر ویروسی باشد. هپاتیت نوع A که از راه غذا به انسان منتقل می‌شود، معمولاً به صورت خودبخود بهبود می‌یابد. هپاتیت B و هپاتیت C که از طریق خون و مایعات بدن منتقل می‌شوند، در صورت عدم درمان ممکن است به آسیب کبد درازمدت منجر شوند.

انسداد مجاری صفراوی:

هنگامی که بیلی‌روبین به صفرا می‌رود، از طریق مجاری صفراوی به پانکراس و سپس به روده کوچک می‌رود تا از بدن دفع شود. اما اگر مجاری صفراوی مسدود شوند، بیلی‌روبین دفع نمی‌شود و ممکن است تجمع کند که به زردی منجر می‌شود.

یکی از عوامل شایع مسدودی مجاری صفراوی، وجود سنگ صفرا است. این سنگ‌ها ممکن است در نتیجه التهاب کیسه صفرا یا تجمع کلسترول یا بیلی‌روبین بیش از حد ایجاد شوند. سنگ کیسه صفرا همچنین ممکن است ناشی از تخلیه نامناسب کیسه صفرا باشد. در این موارد، سنگ‌ها می‌توانند در مجاری صفراوی گیر کرده و به التهاب کیسه صفرا منجر شوند.

بیماری‌های جدی:

در موارد نادر، بیماری‌های جدی مانند سرطان پانکراس یا مجاری صفراوی ممکن است منجر به انسداد مجاری صفراوی شوند.

عوارض جانبی داروها

بعضی از داروهای خاص، به ویژه در صورت مصرف بیش از دز تجویز شده، ممکن است به آسیب کبد و به عبارت دیگر، زردی منجر شوند. داروهای متداولی که ممکن است باعث ظهور زردی گردند، در ذیل آمده‌اند:

- استامینوفن

- داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAID ها) از قبیل ایبوپروفن و ناپروکسن

- آمیودارون

- ایزونیازید

- استروئیدهای آنابولیک

- آموکسی سیلین – کلاوولانات

مصرف غیرتعادلی یا نادرست این داروها می‌تواند منجر به اختلالات کبدی شود که نتیجه آن می‌تواند زردی پوست باشد. در صورت بروز هرگونه علامت یا عارضه ناشی از مصرف دارو، به پزشک خود مراجعه کنید تا اقدامات لازم انجام شود و تغییرات در داروها به صورت ایمن انجام شود.

زردی نوزاد

زردی فیزیولوژیک، شایع‌ترین دلیل زردی پوست در نوزادان است. تقریباً همه نوزادان در روزهای اولیه زندگی خود با این نوع زردی مواجه می‌شوند. دلیل این امر این است که نوزادان سرعت شکستن گلبول‌های قرمز را بیشتر تجربه می‌کنند، که باعث افزایش بیلی‌روبین در خون می‌شود. همچنین، کبد آنها هنوز به نظر می‌رسد نسبت به پردازش کامل بیلی‌روبین کمی نارس است. زردی فیزیولوژیک در نوزادان معمولاً پس از یک هفته به‌طور خودکار حل می‌شود و نیازی به درمان ندارد.

بعضی از نوزادان ممکن است زردی ناشی از شیر مادر را تجربه کنند که در صورت عدم دریافت شیر کافی از سینه مادر رخ می‌دهد. در صورتی که شیر مادر هنوز می‌آید، نوزاد ممکن است مقدار کمتری غذا دریافت کند و بنابراین دفع مدفوع کمتری داشته باشد. این موضوع منجر به جذب مجدد بیلی‌روبین در نوزاد و تجمع آن می‌شود.

زردی پوست ممکن است...

ناشی از کاروتنمیا نیز باشد. کاروتنمیا زمانی رخ می‌دهد که فرد بیش از حد کاروتن از مواد غذایی مانند هویچ، پاپایا، انبه، زدآلو، طالبی، مارچوبه، چغندر و کلم پیچ دریافت کند. این امر به پوست رنگی نارنجی مایل به زردی منجر می‌شود. مهمترین تفاوت در اینجا این است که کاروتنمیا موجب زردی پوست می‌شود ولی بر خلاف بیماری زردی، سفیدی چشم‌ها را تحت تأثیر نمی‌گذارد.

عوامل ژنتیک

شرایط ژنتیکی نادر می‌توانند باعث هیپربیلی‌روبینمی شوند که به عبارت دیگر، اختلال متابولیک بیلی‌روبین و زردی پوست نیز شناخته می‌شوند.

سندرم ژیلبرت

این سندرم ناشی از تغییرات در ژن UGT1A1 است و تقریباً ۳ تا ۷٪ آمریکایی‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در این شرایط، مقدار بیلی‌روبین در خون افزایش می‌یابد، اما معمولاً به‌حدی خفیف است که زردی پوست ایجاد نمی‌شود. اغلب موارد در بزرگسالی تشخیص داده می‌شوند و بسیاری از افراد مبتلا به سندرم ژیلبرت هیچ علائمی ندارند. سطح بیلی‌روبین در این شرایط می‌تواند در دوران فشار فیزیکی مانند روزهای روزه یا ورزش سخت، افزایش یابد.

سندرم کریگلر-نجار (Crigler-Najjar)

این سندرم که به هیپربیلی‌روبینمی غیرآمیخته ژنتیکی نیز شناخته می‌شود، جدی‌تر است و نسبت به سندرم ژیلبرت شیوع کمتری دارد. این بیماری از نتیجه جهش در ژن UGT1A1 ناشی می‌شود و از هر یک میلیون نوزاد متولدشده در سرتا سر جهان، یک نوزاد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این سندرم به دو نوع تقسیم می‌شود؛ نوع ۱ شدیدتر است و ممکن است به کرنیکتروس، یک شرایط مرگ‌آور که در زمان تجمع بیلی‌روبین سمی در مغز اتفاق می‌افتد، منجر شود. نوع ۲ شدت کمتری دارد و افراد مبتلا به کرنیکتروس کمتر در معرض این وضعیت قرار دارند.

زردی نوزادی و اختلالات ژنتیکی

اگرچه بیشتر موارد زردی نوزادی معمولاً موقت و خود به خودی هستند و از بین می‌روند، اما برخی موارد می‌توانند نشانگر شرایط جدی‌تری باشند. اختلالات ایمنی مشابه ناسازگاری RH (ناسازگاری خونی مادر و جنین) می‌توانند باعث شکستن سریع گلبول‌های قرمز نوزاد شوند.

اختلالات ژنتیکی که منجر به شکستن گلبول‌های قرمز نوزاد می‌شوند، شامل نارسایی دی‌هیدروژناز گلوکز-۶-فسفات (کمبود G6PD) و آلفاتالاسمی می‌شوند.

عوامل خطر سبک زندگی

الکل می‌تواند باعث آسیب به کبد شود که منجر به التهاب کبد (هیپربیلی‌روبینمی) می‌شود. زردی ممکن است علامت پانکراتیت، یعنی التهاب پانکراس، باشد. این شرایط اغلب به دلیل سنگ کیسه صفرا یا مصرف الکل ایجاد می‌شوند. الکل نیز یکی از شایع‌ترین علل هپاتیت است.

استفاده از الکل می‌تواند بر نحوه ترشح و دفع صفرا در بدن تأثیر بگذارد و سنگ صفرا، بیماری کبد چرب و سیروز کبدی را ایجاد کند.

دریافت ویتامین A اضافی

ویتامین A یک ویتامین قابل حل در چربی است که برای سلامت بینایی، پوست، استخوان و ایمنی بدن ضروری است. با این حال، مصرف آن در دزهای بالا می‌تواند سمی باشد و منجر به آسیب کبد شود. دزهای بالای ویتامین A می‌تواند منجر به التهاب و زخم شدن کبد شود و ممکن است جلوی کمک آن به بدن برای دفع بیلی‌روبین را بگیرد.

سخن پایانی

پوست زرد، که اغلب به عنوان زردی شناخته می‌شود، ممکن است ناشی از عوامل مختلفی باشد که با داروها یا درمان‌های متناسب قابل اصلاح هستند. در نوزادان، زردی پوست به‌طور عمومی ناشی از دلایل موقتی است و نیازی به نگرانی ندارد. اگر پوست یا چشمان خود را زرد می‌بینید و این موضوع به‌طور شدید ادامه پیدا می‌کند، حتماً با پزشک خود مشورت کنید تا علت اصلی را تشخیص دهید و برنامه‌ای مناسب برای درمان یا مداوا اجرا شود. همیشه مهم است که به توجه و مراقبت‌های پزشکی با دقت برخورد کنیم تا به سلامتی و بهبودی دست یابیم.

در صورتی که نیاز به راهنمایی و یا مشاوره دارید با کارشناسان مرکز تخصصی زیبایی راوک در تماس باشید.