خارش (pruritus) به عنوان شکایتی رایج در بیماران مبتلا به بیماری‌های پوستی شناخته می‌شود.

علل خارش را می‌توان به گروه‌های زیر تقسیم کرد:

۱- بیماری‌های اولیه پوست، همچون التهاب پوست یا خشکی پوست مانند درماتیت آتوپیک.

۲- بیماری‌های سیستمیک، از جمله نارسایی کلیه یا کلستاز کبدی.

۳- خارش‌های مرتبط با عوامل روانپزشکی.

خارش ناشی از بیماری‌های اولیه پوستی، تحت تأثیر مدیاتورهایی مانند هیستامین ایجاد می‌شود و از طریق فیبرهای عصبی به مغز منتقل می‌شود.

۱. خشکی پوست:

   - در سنین بالاتر و درواقع در افراد مسن:

     - خشکی پوست یکی از شایع‌ترین علل خارش در افراد مسن محسوب می‌شود.

     - خشکی لب‌ها به عنوان نشانه اصلی این وضعیت مطرح می‌شود.

     - عواملی نظیر سیگار کشیدن، تعریض به نور آفتاب برای مدت طولانی، و استفاده از محصولات آرایشی ممکن است خشکی پوست را تشدید کند.

     - فصل‌های خشک، مانند پاییز و زمستان، و همچنین هواهای خشک نیز تأثیرگذارند.

     - پوست در وضعیت خشک، زبر و پوسته‌پوسته می‌شود.

۲. حساسیت پوستی:

   - حساسیت به مواد مختلف می‌تواند عاملی برای ایجاد خارش پوست باشد.

   - تماس با مواد شیمیایی، رنگ، پشم، عطر، نیکل و حتی حساسیت‌های خوراکی ممکن است واکنش‌های پوستی ناشی از آن را ایجاد کند.

   - این وضعیت گاهی با ایجاد وزیکول‌های مایع در پوست و علائم مشابه اگزما همراه است.

   - حساسیت‌های پوستی ممکن است ناگهانی ظاهر شود و به موادی که سال‌ها هیچ علامتی از حساسیت نداشته‌اند نیز ایجاد شود.

۳. عفونت‌های قارچی:

   - عفونت‌های قارچی در اقسام مختلف مانند پوست سر، ریش، و قارچ پا می‌توانند به خارش پوستی منجر شوند.

   - درمان با کرم‌ها و شامپوهای ضد قارچ مثل سلنیوم سولفاید ممکن است بهبود را ایجاد کند، اما در موارد حاد توصیه می‌شود به پزشک مراجعه شود.

۴. بیماری پسوریازیس:

   - پسوریازیس یک بیماری پوستی خود ایمنی است که سلول‌های پوستی به شکل پوسته‌پوسته و لکه‌های قرمز تغییر می‌کنند.

   - خارش و درد ممکن است همراه باشد و درمان موضعی و در موارد پیشرفته‌تر، داروهای خوراکی توسط پزشک تجویز می‌شود.

۵. گیاهان سمی:

   - تماس با گیاهان سمی می‌تواند خارش پوستی ایجاد کند، بنابراین شناخت این گیاهان و اجتناب از تماس با آنها توصیه می‌شود.

   - در صورت برخورد با این گیاهان، استفاده از پمادهای موضعی و دوش با آب سرد توصیه می‌شود.

۶. بیماری کلیوی:

   - بیماران کلیوی ممکن است علائم خود را به صورت خارش پوستی تجربه کنند.

   - در موارد شدید، خارش می‌تواند سطح وسیعی از پوست را در بر گیرد و در شب به شدت افزایش یابد.

۷. بیماری کبد:

   - مشکلات در کبد نیز ممکن است به خارش پوست منجر شود.

   - خارش ممکن است محدود به نقاط خاصی مانند کف دست و پا باشد یا در سراسر بدن گسترش یابد.

۸. دیابت:

   - افراد دیابتی ممکن است با پوست خشک و خارش مواجه شوند.

   - استفاده از صابون و محصولات بهداشتی ملایم و رطوبت رسانی به پوست توصیه می‌شود.

۹. درماتیت آتوپیک:

   - یک بیماری پوستی خارش‌دار که به عنوان نوعی اگزما شناخته می‌شود.

۱۰. اگزمای پوستی:

    - بیماریی که با ظاهر خشکی، قرمزی و التهاب پوست همراه است.

    - رطوبت دهی به بدن و انتخاب محصولات ملایم مراقبت پوستی توصیه می‌شود.

۱۱. دارو:

    - برخی داروها ممکن است خارش پوستی را به عنوان عارضه داشته باشند.

    - در صورت علائم ناشی از مصرف دارو، به پزشک مراجعه و تغییرات لازم در درمان اعمال شود.

۱۲. گزیدگی حشرات:

    - زمانی که حشره بدن را می‌گزد، مواد آلوده وارد پوست شده و خارش، قرمزی و تورم ایجاد می‌شود.

    - استفاده از پماد‌های آنتی‌هیستامین موضعی به تسکین علائم کمک می‌کند.

۱۳. بیماری ام اس و سرطان:

   - در بیماری ام اس، خارش پوست ناشی از مشکلات عصبی می‌باشد و بدون قرمزی یا تورم در سطح پوست ظاهر می‌شود.

   - در برخی از موارد، خارش پوست می‌تواند یکی از علائم سرطان، به خصوص سرطان خون، باشد.

۱۴. بارداری:

   - خانم‌ها در طول دوره بارداری ممکن است به خارش پوست، به ویژه در نواحی شکم و ران‌ها، دچار شوند.

   - برخی افراد ممکن است مشکلات پوستی خود را به صورت وخیم‌تر نشان دهند.

۱۵. بیماری درماتوگرافی:

   - درماتوگرافی یک بیماری جدی است که بر اثر تماس حساس پوست با موادی مثل پنیسیلین یا مواد آلرژی زا ایجاد می‌شود.

   - برجستگی‌های قرمز رنگ پوست پس از خارش، به مدت ۱۵ تا ۳۰ دقیقه باقی می‌ماند.

۱۶. بیماری نخاعی:

   - خارش مزمن در نیمه بالایی پشت بدون وجود دانه پوستی ممکن است نشان دهنده خارش نوروپاتی و نقص عصبی باشد.

   - این نوع خارش باعث احساس ناراحتی شدید می‌شود و نشانه خطرناکی ممکن است باشد.

۱۷. بیماری سلیاک:

   - برآمدگی‌ها و تاول‌های خارش‌آور روی زانو، آرنج، و نشیمنگاه ممکن است نشانه بیماری سلیاک باشند.

   - بیماری سلیاک با تغییرات در سیستم ایمنی مخاطی روده‌ها و مصرف گلوتن مرتبط است.

۱۸. بیماری لنفوم:

   - بیماری‌های لنفوم، به ویژه لنفوم هاجکین و غیرهاجکین، ممکن است خارش پوست را ایجاد کنند.

   - برجستگی‌های دانه‌پوستی ممکن است نشانه اولیه‌ای از این بیماری‌ها باشد.

۱۹. بیماری‌های تیروئید:

   - کم‌کاری یا پرکاری تیروئید می‌تواند باعث خشکی و خارش پوستی شود.

   - تغییرات در تولید هورمون‌ها ممکن است این تغییرات را در پوست ایجاد کند.

۲۰. آلرژی‌ها:

   - آلرژی‌ها می‌توانند به عنوان درماتیت‌های تماسی با دانه‌های پوستی خارش‌آور به همراه خشکی پوست ایجاد کنند.

۲۱. یائسگی:

   - با فرا رسیدن یائسگی، تغییرات ناگهانی در ظاهر پوست ممکن است باعث خشکی و خارش شود.

   - کاهش تولید هورمون‌های مرتبط با یائسگی ممکن است این تغییرات را ایجاد کند.

۲۲. سرطان سینه:

   - بیماری پاژه، نوعی نادر از سرطان سینه، ممکن است با بروز خارش و برجستگی‌های قرمز در اطراف نوک سینه نشان داده شود.

درمان خارش :

درمان اصلی خارش، شناسایی و حذف عامل موجب آن است. همچنین، توصیه‌های غیردارویی می‌تواند در کنترل و کاهش خارش مؤثر باشد. این توصیه‌ها عبارتند از:

۱- پوشیدن لباس‌های نخی:

   - استفاده از لباس‌های نخی و جلوگیری از استفاده از لباس‌های پشمی یا دارای الیاف مصنوعی.

۲- پرهیز از دوش گرفتن زیاد:

   - کاهش دوش گرفتن زیاد به ویژه در شرایطی که عرق زیادی تولید می‌شود.

۳- استفاده از صابون‌ها و شامپوهای ملایم:

   - استفاده از محصولات شوینده با فرمولاسیون‌های ملایم و بدون مواد آلرژی زا.

۴- استفاده از مرطوب‌کننده‌ها:

   - استفاده از مرطوب‌کننده‌ها برای حفظ رطوبت پوست و جلوگیری از خشکی.

۵- کوتاه کردن ناخن‌ها:

   - کوتاه کردن ناخن‌ها به منظور پیشگیری از خارش ناشی از خاراندن پوست.

۶- خنک کردن یا فشار ملایم:

   - خنک کردن منطقه مورد خارش یا اعمال فشار ملایم به جای خاراندن آن.

۷- پرهیز از محیط‌های گرم:

   - پرهیز از قرارگیری در محیط‌های گرم و تر، و ترجیحاً حفظ محیط زندگی و کار در شرایط خنک.

۸- کاهش استرس و اضطراب:

   - مدیریت و کاهش استرس و اضطراب به عنوان عوامل موثر در کنترل خارش.

توصیه می‌شود هرگز به‌صورت خودسرانه به درمان‌های دارویی یا تغییرات بزرگ در رژیم غذایی پرداخته نشود، و همواره پیشنهاد می‌شود با پزشک مشورت شود.

زمان مناسب برای مراجعه به پزشک در موارد خارش پوست :

۱- ادامه دار شدن خارش بیش از دو هفته و عدم بهبود با درمان‌های خانگی.

۲- شدت گرفتن خارش به گونه‌ای که مانع از انجام فعالیت‌ها و یا خوابیدن شود.

۳- درگیری کل بدن به‌صورت گسترده.

۴- خارش همراه با علائمی مانند خستگی شدید، کاهش وزن، تغییر در حرکات روده‌ای و ادرار، و قرمزی شدید پوست.

۵- علت بروز خارش پوست ناشناخته است.

۶- شرایط پوستی از جمله خشکی پوست، اگزما، سوختگی، اسکارها (آثار ضایعات قبلی پوست) و کهیر.

۷- بیماری‌های داخلی مانند بیماری کبدی، مشکلات کلیوی، کم‌خونی و یا مشکلات تیروئیدی.

۸- اختلالات عصبی مانند دیابت و یا ام اس که ممکن است به عنوان عامل خارش و ناراحتی پوستی ایفای نقش کنند.

۹- واکنش‌های آلرژیک مانند آلرژی غذایی، آلرژی پوستی، واکنش به صابون‌ها و مواد شیمیایی.

۱۰- بارداری، زیرا برخی خانم‌ها در دوران بارداری با خارش پوست مواجه می‌شوند.

۱۱- ادامه دار شدن خارش پوست بیش از شش هفته که می‌تواند بر کیفیت زندگی و خواب تأثیر بگذارد، همچنین احتمال آسیب‌های پوستی، ایجاد اسکار، و در نهایت افزایش خطر عفونت را افزایش می‌دهد.

توصیه می‌شود در صورت مواجهه با هر یک از موارد فوق، به پزشک مراجعه کنید تا علت خارش پوست مشخص شود و برنامه‌ی درمانی مناسب تدوین شود.

در صورت نیاز به راهنمایی و یا مشاوره با کارشناسان مرکز تخصصی زیبایی راوک در تماس باشید.